Fauteuil CH 24 Eikenhout, Eikenhout Geolied

Hans J. Wegner (1914-2007) ontwierp in de loop van zijn lange beroepsleven meer dan 500 stoelen – hij werd ook wel “Meester van de stoel” genoemd. Wegner is onbetwist de grote figuur van het moderne Scandinavische meubeldesign en is met een hele reeks stoelen vertegenwoordigd in gerenommeerde designmusea (MoMa in New York, Neue Sammlung in München, enz.). Tot zover het “visitekaartje”. Met zijn organisch gevormde, uiterst elegante stoelen, bij voorkeur van licht hout, heeft hij letterlijk een precedent geschapen; vandaag de dag lijken ze bijna archetypisch, zelfs als de voorvaderen van veel hedendaags Scandinavisch zitmeubilair – waarbij de kinderen en kindskinderen soms verdacht veel gelijkenis vertonen met Wegners ontwerpen.

Wegner’s CH24 heeft ook voorouders. De stoel is een van zijn ontwerpen, die hun vorm danken aan zijn preoccupatie met de Chinese meubelbouw. Hier vond hij inspiratie, want de zitmeubelen van de late Ming-dynastie worden gekenmerkt door precies datgene wat Wegner ook probeerde te realiseren: een sobere vormentaal en een constructie die maximale stabiliteit combineert met comfortabel zitten. Hij nam het basisidee van de Chinese Quanyi (internationaal: “Hoefijzerstoel”) met zijn strikt rechthoekige zitting en zijn hoefijzervormige gebogen rug- en armleuning en varieerde het door in plaats van de voor de Quanyi typische brede rugplank ter ondersteuning van de rugleuning een filigraan, maar voldoende stabiliserend Y-vormig element in te voegen. De CH24 is echter veel meer dan een eenvoudige variatie op een Chinees meubelstuk: de constructie van de onderbouw is heel Scandinavisch en licht, en Wegner, die altijd openstaat voor nieuwe en ongewone materialen, liet de zitting met de hand weven van 120 meter papierkoord. Het ontwerp van de CH24 dateert uit 1949 en is verreweg Wegners meest succesvolle – de stoel, die sindsdien bekend staat als de “Y-stoel” of “Wishbone chair”, wordt sinds 1950 geproduceerd, toen en nu door Carl Hansen & Søn in Gelsted bij Odense. En in een aantal stuks dat de prijs van deze klassieke stoel, vervaardigd in meer dan 100 afzonderlijke stappen, ruim onder die van vergelijkbare stijliconen (en ook andere Wegner-modellen) houdt.

“De stoel is een ingewikkeld object. Iedereen die ooit heeft geprobeerd een stoel te ontwerpen weet dat. Er zijn eindeloze mogelijkheden en veel problemen – de stoel moet licht, sterk en comfortabel tegelijk zijn. Het is bijna gemakkelijker om een wolkenkrabber te bouwen dan een stoel,” zei Mies van der Rohe (1886-1969). Zoals bekend weerhield dat hem er niet van stoelen te ontwerpen (en daarbij enkele klassiekers te creëren, met name de Barcelona Chair uit 1929). Toch raakt zijn uitspraak een gevoelige snaar: de uitdaging waarmee hij tijdens het proces werd geconfronteerd, is er een die iedereen die hetzelfde doet, moet aangaan. En als er bovendien een basisontwerpidee, een esthetische eis aan verbonden is, wordt het des te ingewikkelder. Het is niet verwonderlijk dat de meubelmarkt jaar na jaar talloze “nieuwe” stoelen produceert, maar dat duurzame klassiekers uiterst zeldzaam zijn. Wij bieden drie modellen aan uit de periode van eind jaren veertig en begin jaren vijftig, die in dit opzicht zeer productief was. Enerzijds vertegenwoordigen zij (in het geval van de “Y-Chair” of “Wishbone Chair” van de Deen Hans J. Wegner) de onafhankelijke traditie van het moderne Scandinavische meubeldesign, anderzijds (in het geval van de stoelen van Egon Eiermann) het zogenaamde “Tweede Modernisme” van de naoorlogse periode en de succesvolle aansluiting bij de erfenis van het moderne meubeldesign van de jaren 1910 en 1920 (Werkbund, Bauhaus), waarvoor Eiermann als geen ander staat.